کارکرهای نظریه_ی مثل در فلسفه افلاطون و شیخ اشراق

در طول سیر تاریخ فلسفه و حکمت، طرح نظریه ی "مُثل" از جانب افلاطون، نخستین نغمه ای بود که قلمرو هستی را از محدوده ی عالم محسوسات به عالم ماوراء محسوسات گسترش داده و دایره ی دید بشر را از تنگنای ادراکات حسی به عالم لایتناهی ادراک معقولات بسط داد. از سوی دیگر توجه کامل حکمای اسلامی به اندیشه " مُثل" و دفاع از آن از سوی برخی از حکما مانند سهروردی، انگیزه ای شد تا این اندیشه مورد توجه و بررسی قرار گیرد. افلاطون "مُثل" را متعلَّق اصلی علم می دانست و چون طبق نظر وی "مُثل" حقایق عینی اند، برای مُثل از حیث هستی شناسی، جایگاهی خاص قائل است. از سوی دیگر سهروردی نظریه ی عقول عرضیه را که برگرفته از "مُثل" افلاطونی است، جهت تبیین صدور کثرات مادی ارائه کرده است. وی عقول عرضیه را سلسله ای از انوار مجرد می داند که در انتهای عقول طولیه واقع شده و در عرض هم اند و از نظر وی ادراک نفس از طریق شهود عقول عرضیه، صورت می گیرد. در این پژوهش در پی آنیم درباره ی معنا، اثبات، ویژگی های مُثل و بررسی جایگاه مُثل در نظام هستی شناسی و معرفت شناسی این دو حکیم به بررسی بپردازیم.